Η επιδημιολογική κατάσταση στην Ευρωπαϊκή Ένωση βελτιώνεται και οι εμβολιασμοί προχωρούν, και έτσι η Επιτροπή προτείνει στα κράτη-μέλη τη σταδιακή διευκόλυνση των ταξιδιωτικών μέτρων «με συντονισμένο τρόπο» και με βάση «το κοινό εργαλείο» που είναι το «Ψηφιακό Πιστοποιητικό COVID της ΕΕ».
Ειδικότερα η Επιτροπή προτείνει:
1. Τα πλήρως εμβολιασμένα άτομα θα πρέπει να εξαιρούνται από τεστ που σχετίζονται με ταξίδια ή καραντίνα. Αυτό θα πρέπει επίσης να καλύπτει τα άτομα που έχουν αναρρώσει από κορονοϊό και έχουν λάβει μόνο μία δόση εμβολίου.
2. Τα άτομα που έχουν αναρρώσει από COVID, σύμφωνα με το Πιστοκαι κατέχουν πιστοποιητικά εμβολιασμού σύμφωνα με το Πιστοποιητικό Ψηφιακού COVID της ΕΕ, θα πρέπει όταν ταξιδεύουν να εξαιρούνται από τεστ ή καραντίνα, για 180 ημέρες μετά από το θετικό τεστ PCR.
3. Τα άτομα με έγκυρο πιστοποιητικό τεστ, σύμφωνα με το Πιστοποιητικό Ψηφιακού COVID της ΕΕ θα πρέπει να εξαιρούνται από πιθανές απαιτήσεις καραντίνας. Η Επιτροπή προτείνει μια τυπική περίοδο ισχύος 72 ωρών για τα τεστ PCR και όπου γίνονται δεκτά τα γρήγορα τεστ αντιγόνου, προτείνεται περίοδος ισχύος 48 ωρών.
4. «Φρένο έκτακτης ανάγκης»: Σε περίπτωση που η επιδημιολογική κατάσταση σε ένα κράτος-μέλος επιδεινωθεί ή αν αναφερθεί υψηλός αριθμός ανησυχητικών μεταλλάξεων, τότε τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν εκ νέου τα ταξίδια για τα εμβολιασμένα άτομα και για εκείνα που έχουν αναρρώσει από COVID.
5. Απλούστευση των απαιτήσεων, σε περίπτωση που το αποφασίσουν να επιβάλλουν περαιτέρω μέτρα κάποια κράτη-μέλη. Ειδικότερα, η Επιτροπή προτείνει για τις «πράσινες περιοχές», να μην υπάρχει κανένας περιορισμός, για τις «πορτοκαλί περιοχές» προτείνει τεστ αναχώρησης (αντιγονικό ή PCR), για τις κόκκινες περιοχές προτείνει καραντίνα, εκτός αν έχει γίνει αντιγονικό ή PCR τεστ πριν την αναχώρηση. Τέλος, για τις «περιοχές σε βαθύ κόκκινο», η Επιτροπή συνιστά να αποφεύγονται τα μη απαραίτητα ταξίδια, διαφορετικά να επιβάλλονται τεστ και καραντίνα.
Αναφορικά με τις οικογένειες με παιδιά, η Επιτροπή προτείνει τα παιδιά που ταξιδεύουν με τους γονείς τους να εξαιρούνται από την καραντίνα, όταν οι γονείς τους δεν χρειάζεται να υποβληθούν σε καραντίνα, για παράδειγμα λόγω εμβολιασμού. Προτείνεται, επίσης, τα παιδιά κάτω των 6 ετών να εξαιρούνται από τα τεστ πριν το ταξίδι.
Επιπλέον, η Επιτροπή προτείνει την προσαρμογή των ορίων του χάρτη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων (ECDC), ενόψει της επιδημιολογικής κατάστασης και της προόδου στον εμβολιασμό. Για τις περιοχές με πορτοκαλί χρώμα, προτείνεται να αυξηθεί το όριο του 14ημέρου των συνολικών κρουσμάτων COVID από 50 σε 75. Για τις κόκκινες περιοχές, προτείνεται το όριο να αυξηθεί 75-150 (από το υφιστάμενο 50-150).
Τέλος, η Επιτροπή καλεί τα κράτη-μέλη να εξασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία του ψηφιακού πιστοποιητικού COVID της ΕΕ. Για το σκοπό αυτό, τονίζει ότι «τα κράτη μέλη θα πρέπει, στο μέγιστο δυνατό βαθμό βάσει της εθνικής νομοθεσίας, να αρχίσουν να εκδίδουν ψηφιακά πιστοποιητικά COVID της ΕΕ ήδη πριν από την έναρξη ισχύος του σχετικού κανονισμού την 1η Ιουλίου».
Ο Επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρέιντερς δήλωσε: «Προτείνουμε στα κράτη μέλη να συντονίσουν αυτήν τη σταδιακή άρση των περιορισμών ελεύθερης κυκλοφορίας, λαμβάνοντας υπόψη το νέο κοινό εργαλείο μας: το ψηφιακό πιστοποιητικό COVID της ΕΕ. Αναμένουμε από τα κράτη μέλη να κάνουν καλύτερη χρήση αυτού του μέσου και της σύστασης να επιτρέψουν σε όλους να κινηθούν ξανά με ελευθερία και ασφάλεια».
Η Στέλλα Κυριακίδη, Επίτροπος για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων είπε: «Καθώς ο εμβολιασμός προχωρά με αυξανόμενη ταχύτητα, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι η ασφαλής ελεύθερη κυκλοφορία χωρίς περιορισμούς μπορεί σταδιακά να ξαναρχίσει. Ενώ κοιτάζουμε μπροστά με περισσότερη αισιοδοξία, πρέπει να παραμείνουμε προσεκτικοί και να δίνουμε πάντα προτεραιότητα στην προστασία της δημόσιας υγείας».
Τι αλλάζει σε ταξίδια-μετακινήσεις μέσα από 12 ερωτήσεις:Τι αλλάζει σε ταξίδια-μετακινήσεις μέσα από 12 ερωτήσεις:
Πρόσφατα, το Politico μετά και από τη συμφωνία μεταξύ Κομισιόν, Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και Ευρωβουλής δημοσίευσε ένα κατάλογο με 12 ερωταπαντήσεις για τις βασικές πτυχές του νέου αυτού εργαλείου που από τον επόμενο μήνα θα μπει δυναμικά στη ζωή μας.
Πώς λειτουργεί
Υπάρχουν τρία είδη πιστοποιητικών. Ένα που αποδεικνύει ότι έχουμε εμβολιαστεί, ένα δεύτερο που επικυρώνει ότι έχουμε πραγματοποιήσει αρνητικό τεστ και ένα τρίτο που πιστοποιεί την ανοσία όσων έχουν νοσήσει στο παρελθόν. Τα παραπάνω έγγραφα θα παρέχονται σε ψηφιακή ή εκτυπωμένη μορφή και θα διατίθενται δωρεάν.
Μπορώ να ταξιδέψω χωρίς πιστοποιητικό;
Ναι. Το έγγραφο δεν αποτελεί προϋπόθεση για ταξίδια.
Εάν κατέχω πιστοποιητικό, σημαίνει ότι απαλλάσσομαι από καραντίνα ή επιπλέον τεστ;
Όχι απαραίτητα. Η συμφωνία καλεί μεν τα κράτη – μέλη να απέχουν από επιπλέον περιορισμούς, όπως η καραντίνα και τα τεστ σε ταξιδιώτες με πιστοποιητικό, ωστόσο προστίθεται η φράση «εκτός αν είναι απαραίτητοι αναλογικοί προς την προστασία της δημόσιας υγείας».
Αυτό σημαίνει πως οι χώρες της Ε.Ε. έχουν την ευχέρεια να επιβάλουν περιορισμούς αν το κρίνουν απαραίτητο. Ωστόσο, η ελπίδα είναι ότι δεν θα το πράξουν, δεδομένης και της προόδου των εμβολιασμών.
Θα πληρώνω ακόμη για τεστ;
Και αυτό εξαρτάται από την πολιτική της κάθε χώρας. Ευρωβουλευτές ανέδειξαν το δικαίωμα των ταξιδιωτών σε δωρεάν τεστ, προειδοποιώντας ότι αν οι τιμές τους είναι υψηλές, αυτό σημαίνει ότι και τα ταξίδια θα είναι εκτός δυνατοτήτων κάποιων.
Αυτό που απέσπασαν από την πλευρά της Κομισιόν, ήταν μια δέσμευση για ένα πόσο 100 εκατ. ευρώ – ίσως και μεγαλύτερο – προς την κατεύθυνση να γίνουν φθηνότερα τα τεστ, ειδικά για τους πολίτες που καλούνται να ταξιδεύουν συχνά στο εξωτερικό.
Η Κομισιόν θέλει επίσης να διευρύνει τη χρήση των φθηνότερων τεστ αντιγόνου.
Αν ακόμη περιμένω για τη δεύτερη δόση;
Μια δόση του εμβολίου θα παράσχει πιστοποιητικό που θα πιστοποιεί ότι στον πολίτη έχει χορηγηθεί η πρώτη δόση – ακόμη κι αν το σκεύασμα που έχει επιλέξει έχει και δεύτερη.
Ωστόσο, αυτό δεν εγγυάται ότι αν ταξιδέψει σε άλλη χώρα θα αποφύγει τεστ ή καραντίνα, κάτι που επαφίεται στην ευχέρεια του κάθε κράτους – μέλους ξεχωριστά, όπως διευκρίνισε χθες η Ε.Ε.
Είναι επαρκές το rapid test αντιγόνου;
Υπάρχει πιστοποιητικό που επιβεβαιώνει το αρνητικό τεστ αντιγόνου. Ωστόσο, και πάλι, το αν το συγκεκριμένο τεστ θα γίνεται δεκτό, εξαρτάται από το πλαίσιο της εκάστοτε χώρας.
Για πόσο καιρό ισχύει το πιστοποιητικό;
Η απόδειξη προγενέστερης νόσησης (και συνεπώς ύπαρξης αντισωμάτων) είναι έγκυρη για έως 180 ημέρες, βάσει όσων συμφωνήθηκαν. Προς το παρόν, ένας πολίτης θα θεωρείται ότι έχει ανοσία, αν διαθέτει θετικό τεστ PCR που να αποδεικνύει προγενέστερη μόλυνση. Τεστ αντισωμάτων δεν θα γίνονται δεκτά, σύμφωνα με αξιωματούχο της Κομισιόν.
Στη συμφωνία δεν αποσαφηνίζεται για πόσο καιρό ένα αρνητικό τεστ PCR είναι έγκυρο για να ταξιδέψουμε.
O κανονισμός για τα πιστοποιητικά θα ισχύει για 12 μήνες.
Ποια εμβόλια καλύπτει;
Τα τέσσερα που έχουν εγκριθεί επίσημα από τον ΕΜΑ, δηλαδή AstraZeneca, BioNTech/Pfizer, Moderna και Johnson & Johnson.
Ωστόσο, τα κράτη – μέλη θα μπορούν να αποφασίσουν και μονομερώς για άλλα εμβόλια, όπως για παράδειγμα το ρωσικό Spuntik, που χρησιμοποιείται στην Ουγγαρία.
Πότε τα πιστοποιητικά θα είναι έτοιμα και θα τεθούν σε ισχύ;
Από την 1η Ιουλίου όλα τα κράτη – μέλη θα πρέπει να αναγνωρίζουν το ευρωπαϊκό πιστοποιητικό. Ωστόσο, παρέχεται και μια μεταβατική περίοδος έξι εβδομάδων, κατά την οποία θα μπορούν ακόμη να εκδώσουν δικά τους πιστοποιητικά.
Θα είναι τα κράτη – μέλη έτοιμα εγκαίρως;
Η Κομισιόν δηλώνει πεπεισμένη πως τα περισσότερα κράτη θα είναι έτοιμα, ως προς τις τεχνικές προετοιμασίες.
Αρκετές χώρες (όπως η Ελλάδα) έχουν ήδη «τεστάρει» τις ψηφιακές υποδομές τους για την υλοποίηση του εγχειρήματος.
Άλλωστε, όπως έγινε γνωστό το Σάββατο, η διαδικασία έκδοσης πιστοποιητικών για τους Έλληνες πολίτες θα ξεκινήσει ήδη από την 1η Ιουνίου.
Τι θα ισχύει για χώρες εκτός Ε.Ε.;
Το σύστημα καλύπτει τις 27 χώρες της Ε.Ε., αλλά και πιστοποιητικά που εκδίδονται από την Ισλανδία, τη Νορβηγία και το Λιχτενστάιν. Οι εργασίες συνεχίζονται επίσης με την Ελβετία για την αναγνώριση αμοιβαίων πιστοποιητικών, δήλωσε την Παρασκευή ο Επίτροπος Δικαιοσύνης Ρέιντερς, προσθέτοντας πως «με το Ηνωμένο Βασίλειο, ακολουθούμε την ίδια προσέγγιση».
Η Κομισιόν βρίσκεται επίσης σε επαφή με άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, αλλά και διεθνείς οργανισμούς για τη διαλειτουργικότητα των πιστοποιητικών. Μόλις υπάρξει ένα «πλαίσιο εμπιστοσύνης», η Ε.Ε. μπορεί να αποφασίσει να αναγνωρίσει άλλα πιστοποιητικά, είπε αξιωματούχος της Επιτροπής, αλλά πρόσθεσε: «Δεν είμαστε ακόμη εκεί».
Υπάρχουν άλλα «προνόμια» για τους κατόχους πιστοποιητικού;
Και αυτό αποτελεί «εθνική υπόθεση» των κρατών – μελών, που θα αποφασίσουν εσωτερικά για ζητήματα απελευθέρωσης άλλων δραστηριοτήτων για τους κατόχους, όπως πρόσβαση σε εστιατόρια, κινηματογράφους κλπ